Προετοιμασία για τα Χριστούγεννα

Αν θέλουμε να προσεγγίσουμε τα Χριστούγεννα, αυτό που πραγματικά είναι τα Χριστούγεννα, χρειάζεται οπωσδήποτε να προσεγγίσουμε την ίδια λέξη ‘’Χριστούγεννα’’. Κατόπιν είναι απαραίτητο να αναζητήσουμε το νόημα, την ουσία των Χριστουγέννων, την αλήθεια πίσω από τις λέξεις.

Χριστούγεννα σημαίνει γέννηση Χριστού. Είναι η εορτή της γέννησης του Χριστού, του Υιού του Θεού, του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος και όχι ενός θεοφόρου ανθρώπου (Νεστόριος), φιλοσόφου, επαναστάτη ή κομμουνιστή, όπως άστοχα έχει σημειωθεί. Το γεγονός της θείας ενανθρώπισης εορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Ένας ‘’αναξιοπρεπής’’ Θεός καταδέχεται να σαρκωθεί και να ντυθεί το ανθρώπινο σώμα, το οποίο ομολογουμένως αποτελούσε σκάνδαλο για την πλατωνική και νεοπλατωνική σκέψη.

Η θεία ενανθρώπιση, ως μυστηριακό γεγονός, ως το κατεξοχήν μυστήριο, παραμένει μυστήριο και θα εξακολουθεί να παραμένει, όπως αναφέρει ο άγιος Πρόκλος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Είναι δύσκολο με βάση τη γλώσσα να αντιληφθούμε αλλά και να προσεγγίσουμε το μυστήριο αυτό, καθότι τα όρια της γλώσσης μου είναι τα όρια του κόσμου μου, όπως σημείωνε ο Wittgenstein. Κάθε τι που εμπίπτει στον κόσμο τούτο δύναται να ερμηνευθεί (και όχι πάντα) μέσα από τις δυνατότητες της γλώσσης.

Το ζήτημα τώρα είναι πως βιώνεται το γεγονός της θείας ενανθρώπισης μέσα στην Εκκλησία. Αρχικά, είναι απαραίτητο να τονιστεί σε τι ακριβώς έγκειται αυτή η προετοιμασία. Χριστούγεννα είναι η προετοιμασία των σπιτιών μας, τα δώρα που παίρνουμε στους αγαπημένους, το στολισμένο δέντρο, οι συγκεντρώσεις γύρω από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, η αναμονή της αλλαγής του χρόνου, τα ρεβεγιόν; Χριστούγεννα είναι η γέννηση του Χριστού. Τα παραπάνω μπορεί να καθίστανται ευχάριστοι παράγοντες που ανεβάζουν την ψυχολογία και διάθεση των ανθρώπων, ωστόσο δεν είναι Χριστούγεννα. Είναι πολλά υψηλότερα σε νοήματα τα Χριστούγεννα.

Η νηστεία ως μέσο άσκησης, όχι μόνο από τις τροφές αλλά και από βλαβερούς λογισμούς και συνήθειες, πρέπει πάση θυσία να ιδωθεί ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπός. Δεν είναι αυτοσκοπός η νηστεία. Πολλοί νηστεύουν και υποχρεώνουν τον Θεό να τους ακούσει, να ικανοποιήσει τα αιτήματα τους ή θεωρούν πως εξιλεώνονται μέσα από τη νηστεία. Δεν είναι έτσι κι αυτό πρέπει να το φωνάξουμε δυνατά. Ευάρεστη νηστεία είναι η συμφιλίωση με τον άλλον και το σταμάτημα των εχθροπραξιών λέει ο προφήτης Ησαΐας προς τους Ιουδαίους, οι οποίοι φιλονικούν αλλά ο Θεός δεν τους ακούει. Η προσευχή ως μέσο επικοινωνίας και σιωπής ακόμη και εκκωφαντικά ήσυχης διαμαρτυρίας προς τον Θεό φέρνει νήψη στον άνθρωπο και τον καθιστά όργανο της θείας χάριτος. Δεν μπορεί να μην είναι όργανο της θείας παρουσίας ο ήσυχος και ταπεινός άνθρωπος που δίνει χώρο στον Θεό και σιωπή. Η ελεημοσύνη επίσης ως έμπρακτη φιλανθρωπία καταλαγιάζει, κατευνάζει τον άνθρωπο, πέρα από το γεγονός ότι βρίσκεται με έμπρακτο τρόπο δίπλα στις ανάγκες των συνανθρώπων του. Η εξομολόγηση συμβάλλει επίσης ώστε να προσεγγίσουμε με αυθεντικό τρόπο το μυστήριο των Χριστουγέννων. Η εξομολόγηση όμως όχι ως φλυαρία και κατάκριση των συνανθρώπων μας, αλλά ως εξαγόρευση και συντριβή για τα προσωπικά μας αμαρτήματα προς τον Θεό, τους άλλους, τον εαυτό μας.

Τα Χριστούγεννα μας δίνονται μοναδικές ευκαιρίες. Να αναμετρηθούμε με τη μοναξιά μας που μας απομόνωσε από την κοινωνία και κοινωνία με τον Θεό αλλά και από τους άλλους. Να κοιτάξουμε στα μάτια τους συνανθρώπους μας χωρίς να τους σκοτώνουμε με τα λόγια μας και να ξεσκίζουμε με την αήθη γλώσσα μας τις σάρκες τους. Να αποτινάξουμε από πάνω μας κάθε ερωτική υπαρξιακά συνεύρεση με την αυταρέσκεια και ωραιοπάθειά μας και να συνδεθούμε με τον Θεό. Να παραμερίσουμε τη δίψα για δόξα, χρήματα, και κοινωνική καταξίωση, γιατί μόνο έτσι θα δικαιωθούμε στο πρόσωπο του Θεού. Να γκρεμίσουμε κάθε τείχος αδικίας και προσωπικής ωφελιμιστικής καταξίωσης για να μας καταξιώσει ο Θεός. Να συμφιλιωθούμε με τον Θεό και με τους ανθρώπους. Κι όλα αυτά και άλλα πολλά εάν θέλουμε αυθεντικά και πραγματικά να ζήσουμε τι σημαίνει Χριστούγεννα. Ειδάλλως, ο Χριστός θα γεννηθεί κι εμείς θα πλουτίζουμε στην υπαρξιακή μας φτώχεια, αδυνατώντας να κατανοήσουμε πως τα Χριστούγεννα της χαράς και της σωτηρίας παρήλθαν, εμφορούμενοι, αθεράπευτα, αμετανόητοι από το ισχυρό αίσθημα της μοναξιάς και της κατάθλιψης που θα επανέλθει απότομα μετά τις γιορτές.

 

Πρωτοπρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (θεολόγος, βαλκανιολόγος)

Εφημέριος Διάβας Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων