Γιατί φοβούνται οικονομική ύφεση στη Γερμανία

 - Η εξωστρεφής οικονομία της χώρας, βρίσκεται σε επιβράδυνση που ανησυχεί έντονα πολιτικούς και οικονομολόγους

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΡΟΣΣΙΟΥ

Σύμφωνα με αρκετούς έγκυρους διεθνείς αναλυτές, η Γερμανία βρίσκεται σε μια κατάσταση τεχνητής ύφεσης. Αλλά ακόμη και αν δεν κάνουμε δεκτή αυτή τη θέση, η ατμομηχανή της Ευρώπης βρίσκεται προ των πυλών της ύφεσης. Και αυτό είναι κοινά αποδεκτό και χωράει καμία αμφισβήτηση. Το περίεργο όμως είναι αυτή η «εμμονή» του Βερολίνου με την “ορθόδοξη οικονομική πολιτική”. Θεωρεί ότι η όποια οικονομική χαλάρωση (της ζώνης του ευρώ), όχι μόνο δεν θα είναι ασπίδα αλλά αντιθέτως η έκθεση σε κινδύνους όπως ο εμπορικός πόλεμος ή το Brexit, θα είναι μεγαλύτερη. Να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι αυτό που ανησυχεί τους Ευρωπαίους για την κατάσταση στην Γερμανία; Πως έφτασε σε αυτό το σημείο η τέταρτη οικονομία του πλανήτη; Μετά από δέκα χρόνια ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, οι επίσημοι αριθμοί είναι αμείλικτοι και δείχνουν ότι το φάντασμα της ύφεσης είναι πραγματικότητα. Μπορεί τα ποσοστά ανεργίας (5%) να είναι τα χαμηλότερα από την εποχή της γερμανικής επανένωσης στη δεκαετία του '90, όμως οι αναλυτές προειδοποιούν ότι υπάρχει επιβράδυνση στην πορεία αύξησης της απασχόλησης.

Προχθές ο Γερμανός διευθυντής της Υπηρεσίας Απασχόλησης Detlef Scheele, ανέφερε ότι η ανάπτυξη χάνει δυναμική. Επιπροσθέτως, και αυτό είναι πολύ σοβαρό, όλο και περισσότερες γερμανικές εταιρείες καταφεύγουν στο γνωστό “Kurzarbeit” δηλαδή στη μείωση των ωρών εργασίας των υπαλλήλων τους, στην εργασία χωρίς υπερβολικούς μισθούς και στην κρατική υποστήριξη. Τον περασμένο Μάρτιο, 41.800 εργαζόμενοι είχαν δεχθεί αυτή τη φόρμουλα, σχεδόν διπλάσια από εκείνη του ίδιου μήνα πέρυσι. Να θυμίσω ότι το 2009, εν μέσω παγκόσμιας κρίσης, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Γερμανοί εργαζόμενοι συνολικά δέχτηκαν αυτή τη φόρμουλα. Αυτό το μέτρο χρησιμοποιείται, όπως διευκρινίζεται, για να αποφευχθούν οι απολύσεις, ειδικά σε μια εποχή όπου η εργασία αρχίζει να εκλείπει. Όμως αυτή η μέθοδος σημαίνει επίσης στο τέλος του μήνα χαμηλότερο μισθό, γεγονός που με τη σειρά του θα έχει αντίκτυπο στην κατανάλωση. Στα μέσα Αυγούστου, η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,1% μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, το οποίο είναι και το δεύτερο μη διαδοχικό τρίμηνο που μειώνεται σε ένα χρόνο. Ελλείψει των στοιχείων του τρίτου τριμήνου που δημοσιεύονται το αμέσως επόμενο διάστημα, υπάρχουν πολλοί δείκτες που δείχνουν το τέλος της χρυσής εποχής της γερμανικής οικονομίας. Στην έκθεσή της η Bundesbank εκ των προτέρων προβλέπει σενάριο ύφεσης. Η κύρια αιτία σύμφωνα με την έκθεση είναι «η συνεχιζόμενη φθίνουσα πορεία της βιομηχανίας». Όλα αυτά προκαλούν ανησυχία και φόβο στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. “Ναι, πρέπει να ανησυχούμε. Η πιθανότητα να εισέλθουμε σε ύφεση είναι πολύ μεγάλη. Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες διαπιστώσαμε ότι οι υποθέσεις που κάναμε όχι μόνο δικαιώθηκαν, αλλά επιπλέον επιδεινώθηκαν”, εξηγεί ο Timo Wollmershäuser, επικεφαλής του οικονομικού τμήματος του Γερμανικού Ινστιτούτου Ifo. Όπως αναφέρουν οι οικονομικοί αναλυτές, οι αιτίες της τρέχουσας πτώσης της οικονομίας εντοπίζονται εκτός συνόρων της Γερμανίας. Η αρνητική τροχιά που έχει πάρει η διεθνής οικονομία επιβράδυνε την εγχώρια ανάπτυξη. Και αυτό διότι, η Γερμανία έχει εξαγωγική οικονομία, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξωτερικές διακυμάνσεις. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ- Κίνας, το Brexit είναι οι κύριες πηγές αστάθειας, οι οποίες με τη σειρά τους έχουν άμεσο αντίκτυπο στις γερμανικές πωλήσεις στο εξωτερικό. «Η Γερμανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και από άλλες χώρες που πλήττονται από την κρίση στις σχέσεις μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον», εξηγεί ο Christian Odendahl, επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση. Τα στοιχεία πάντως που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα, δείχνουν πτώση κατά 1,3% στις εξαγωγές το τελευταίο τρίμηνο, σε σύγκριση με την πτώση των εισαγωγών κατά 0,3%, αποτέλεσμα να έχουμε 0,5% αρνητική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη. Η Γερμανία βρίσκεται στο επίκεντρο της αλυσίδας της παγκοσμιοποίησης. Οι ΗΠΑ είναι ο πρώτος πελάτης της, η Κίνα ο τρίτος και το Ηνωμένο Βασίλειο, επίσης μια άλλη κρίσιμη αγορά για τη Γερμανία, ο πέμπτος. Κανείς δεν γνωρίζει σε αυτό το σημείο ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του δραματικού ευρω-βρετανικού διαζυγίου. Είναι σαφές ότι κανένα από τα πιθανά σενάρια δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Μπορεί ορισμένοι δείκτες να έχουν θετικό πρόσημο, όμως ενίοτε οι αριθμοί δεν δείχνουν την πραγματικότητα. Αυτό το διάστημα οι Γερμανοί οικονομολόγοι ψάχνουν, σε ποιο βαθμό η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας επηρεάζει την εγχώρια οικονομία, η οποία ειρήσθω εν παρόδω μέχρι τώρα θεωρείται ασφαλής λόγω ορισμένων δεικτών, όπως η απασχόληση, οι κατασκευές ή η κατανάλωση. Τα πρώτα δείγματα είναι ανησυχητικά. Η πτώση του βιομηχανικού κλάδου (25% του ΑΕΠ) των τελευταίων μηνών, συμπαρασύρει και άλλους τομείς της οικονομίας, όπως είναι η παροχή υπηρεσιών κλπ. Είναι το φαινόμενο “ντόμινο” ή όπως το λένε στην οικονομική γλώσσα “φαινόμενο μόλυνσης”. Και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο σε μια μονοδιάστατη εξωστρεφή οικονομία, όπως είναι η γερμανική. Και κάτι πολύ σημαντικό και που δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας: σε όλα τα παραπάνω δεν ελήφθη υπόψη η κρίσιμη οικονομική κατάσταση μιας από τις  μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, η «Ντόιτσεμπανκ». Αυτός ο γερμανικός κολοσσός, αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα και οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί, τόσο για το μέλλον της Γερμανίας όσο και για το σύνολο της Ευρώπης.