Παραχώρηση της πλατείας [Πλατάνου]

Προς: Τον Δήμαρχο

Θέμα: Παραχώρηση της πλατείας [Πλατάνου]

Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,

Με αφορμή τη δημόσια συζήτηση που έχει αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα σχετικά με την ενδεχόμενη παραχώρηση της πλατείας [Πλατάνου], επιθυμώ, υπό την ιδιότητά μου ως ενεργός πολίτης και μέλος της τοπικής κοινωνίας, να εκφράσω την έντονη ανησυχία μου και να καλέσω τη Δημοτική Αρχή σε αυξημένη εγρήγορση, διαφάνεια και θεσμική ευθύνη έναντι των υποχρεώσεών της.

Η πλατεία συνιστά αναπόσπαστο στοιχείο της δημόσιας σφαίρας και του πολεοδομικού ιστού της πόλης. Δεν αποτελεί απλώς έναν ελεύθερο χώρο εντός του αστικού περιβάλλοντος, αλλά λειτουργεί ως σημείο κοινωνικής συνεύρεσης, πολιτιστικής έκφρασης, ψυχαγωγίας και άσκησης της καθημερινής ζωής των πολιτών. Ο κοινόχρηστος και αδιαπραγμάτευτα δημόσιος χαρακτήρας της δεν δύναται να αλλοιωθεί ή να περιοριστεί υπέρ οποιασδήποτε ιδιωτικής ή επιμέρους θεσμικής χρήσης, χωρίς να συντρέχουν σοβαροί και νομικά θεμελιωμένοι λόγοι δημοσίου συμφέροντος.

Περαιτέρω, είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι η εν λόγω πλατεία φέρει και τον θεσμικό χαρακτηρισμό ως χώρος λαϊκής αγοράς, γεγονός που ενισχύει τον δημόσιο και λειτουργικό της χαρακτήρα. Η χρήση αυτή, κατοχυρωμένη θεσμικά και συνυφασμένη με την οικονομική δραστηριότητα της τοπικής κοινωνίας, δεν μπορεί να υποβαθμιστεί ή να καταργηθεί χωρίς την πλήρη εφαρμογή όλων των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία διαδικασιών και την εξαντλητική διαβούλευση.

Υπό το φως των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι:

Οποιαδήποτε παραχώρηση ή μεταβολή χρήσης κοινόχρηστου χώρου, όπως η πλατεία, προϋποθέτει την προηγούμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, με την τήρηση όλων των προβλεπόμενων από την πολεοδομική και διοικητική νομοθεσία διαδικασιών, όπως δημόσια διαβούλευση, σύμφωνες γνωμοδοτήσεις αρμοδίων αρχών και έκδοση σχετικής κανονιστικής πράξης.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει επανειλημμένως αποφανθεί, με πάγια νομολογία του, ότι δεν επιτρέπεται η ανέγερση οποιουδήποτε κτιρίου — ακόμη και για κοινωφελείς ή θρησκευτικού χαρακτήρα σκοπούς — σε κοινόχρηστους χώρους, χωρίς τη συνδρομή επιτακτικού λόγου δημοσίου συμφέροντος, νομικώς τεκμηριωμένου, και χωρίς την προηγούμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου (βλ. ενδεικτικά αποφάσεις ΣτΕ 3478/2000, 2790/2002, 2376/2014).

Η ανέγερση επισκοπείου ή άλλου διοικητικού κτιρίου σε χώρο που φέρει την ιδιότητα κοινόχρηστου δεν μπορεί να θεμελιωθεί απλώς επί της επιθυμίας ενός φορέα, ακόμη κι αν αυτός εκπροσωπεί θρησκευτικό ή άλλο θεσμό. Η υλοποίηση μιας τέτοιας πράξης θα συνιστούσε ευθεία παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, της συνταγματικά κατοχυρωμένης ισονομίας και της προστασίας των κοινόχρηστων χώρων (άρθρα 24 και 25 του Συντάγματος).

Κατόπιν των ανωτέρω, καλείσθε όπως:

Απόσχετε από οποιαδήποτε ενέργεια παραχώρησης ή δέσμευσης της πλατείας [Πλατάνου], χωρίς να έχει προηγηθεί πλήρης, δημόσια και ουσιαστική διαβούλευση με την τοπική κοινωνία.
Διασφαλίσετε, θεσμικά και νομικά, την προστασία του κοινόχρηστου χαρακτήρα της εν λόγω πλατείας και τη διατήρηση της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σε αυτήν.
Προβείτε, εφόσον απαιτηθεί, σε γνωμοδότηση της νομικής υπηρεσίας του Δήμου και των συναρμόδιων αρχών για τη νομιμότητα οποιασδήποτε ενδεχόμενης μεταβολής χρήσης του χώρου.

Η ευθύνη σας έναντι της πόλης και των δημοτών είναι ουσιώδης και ιστορική. Η ορθή και σύννομη διαχείριση των δημόσιων και κοινόχρηστων χώρων αποτελεί βασικό δείκτη της δημοκρατικής ποιότητας και της θεσμικής ευστάθειας κάθε τοπικής αρχής.

Γιώργος Βαίου