Δήμος Μετεώρων : Ένας πλούσιος, αλλά αναξιοποίητος Δήμος

Θεόδωρος Θάνος

 

Ο Δήμος Μετεώρων αποτελεί έναν πλούσιο δήμο σε πολιτισμό και φυσικό κάλλος, καθώς διαθέτει πολιτιστικά μνημεία και γεωλογικά-φυσικά τοπία μοναδικά τόσο σε πανελλαδικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Για τα μοναδικά Μετέωρα, δεν χρειάζεται κανείς να κάνει «συστάσεις», είναι γνωστά σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης για την ομορφιά τους, την ιστορία τους, τη μοναστική ζωή και την ορθοδοξία. Ο επισκέπτης και η επισκέπτρια μπορούν να επισκεφτούν τα μοναστήρια και να αισθανθούν κατάνυξη, να περπατήσουν μέσα στο πέτρινο δάσος και να νιώσουν δέος, να αναρριχηθούν σε κάποιο βράχο και να δοκιμάσουν την αδρεναλίνη τους, να απολαύσουν μοναδικά ηλιοβασίλεματα και να αγαλλιάσει η ψυχή τους.  

Η απαράμιλλης ομορφιάς αλπική εποχική δρακόλιμνη Βερλίγκα, με τις πηγές του Αχελώου, του Ασπροπόταμου/Άλμπου Αρούου να σχηματίζουν μαιάνδρους/βερλίγκες και στα τέλη της άνοιξης μια υπέροχη λίμνη, όπου καθρεφτίζονται τα βράχια του Μέγα Τράπου, συνθέτουν μια μαγική εικόνα για την οποία όλοι/ες αναρρωτιούνται αν αυτό το τοπίο βρίσκεται στην Ελλάδα.

Το εντυπωσιακό σπήλαιο της Θεόπετρας, στο εσωτερικό ενός επιβλητικού βράχου, που είναι έτοιμο να μας αποκαλύψει την ιστορία του ανθρώπου από τα πολύ πολύ παλιά χρόνια (παλαιολιθική εποχή) με την συνδρομή του Μουσείου της Θεόπετρας, μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε για την εξέλιξη του ανθρώπου (και όχι μόνο) και στην επιστήμη να την ερευνήσει.

Η μοναδική αρχιτεκτονικής τεχνοτροπίας Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού στα Δολιανά Κρανιάς Ασπροποτάμου με τους 13 τρούλους, σε μαγεύει στο αντίκρισμά της.

Ο βυζαντινός Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Τρανή Εκκλησιά) στην Καλαμπάκα είναι μοναδικός στην Ελλάδα με τον άμβωνα στο κέντρο του Ναού αλλά και από τις πιο παλιές (10^ος – 11^ος αιώνας).

Το γεφύρι της Σαρακίνας, του Μίχου στην Ανθούσα, του Ψύρρα στην Ασπροκλησιά και άλλα γεφύρια διάσπαρτα σε όλον τον δήμο, άλλα ξεχασμένα και άλλα ακόμα λειτουργικά, περάσματα ανθρώπων και ζώων στο παρελθόν, τα οποία συνέδεαν πόλεις και χωριά, σε προσκαλούν να περπατήσεις στα μονοπάτια των προγόνων σου και να γνωρίσεις έναν διαφορετικό τρόπο ζωής.

Οι μοναδικοί παραδοσιακοί χοροί «Κάτω στον Άγιο Θόδωρο», και τα «Πασχαλόγιορτα» στην Καλαμπάκα, χάνονται στα βάθη του χρόνου και αποτελούν μια μοναδική εμπειρία, που αξίζει κανείς να τη ζήσει μια φορά στη ζωή του.

Η πόλη της Καλαμπάκας μαζί με το Καστράκι και τη Θεόπετρα έχουν τόσα Μουσεία, που δύσκολα συναντάς ακόμα και σε μεγάλες πόλεις της χώρας και σε προσκαλούν να τα επισκεφτείς και μέσα από τα εκθέματά τους να γνωρίσεις την ιστορία του τόπου.  

Ο αλπικός δρόμος του Μπάρου Ασπροποτάμου, ο πιο ψηλός (υψομετρικά) ορεινός δρόμος στην Ελλάδα, μαζί με τον αγροτικό δρόμο από το Παλαιοχώρι στα Κονάκια (στον «λαιμό» της Τριγγίας) και τον δρόμο Χαλίκι-Ανήλιο/Μετσοβο, συνθέτους αξεπέραστης ομορφιάς διαδρομές που σε «ταξιδεύουν» σε άλλα μέρη και εποχές.

Η Ιερά Μονή Αγίων Αποστόλων στον Κλεινοβό με μία από τις ελάχιστες γραφές της βλάχικής γλώσσας σε όλη τη χώρα, αποτελεί σημείο αναφοράς σε μια γλώσσα που φαίνεται ότι χάνεται σιγά-σιγά.

Το πλατανόδασος της Διάβας, το οποίο εκτείνεται δίπλα στον Πηνειό ποταμό, σε προσκαλεί να το περπατήσεις και να απολαύσεις τη μοναδική θέα των Μετεώρων και του Καστρακίου.

Αυτά και άλλα πολλά πανέμορφα πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία καθώς και απαράμιλλου κάλους περιοχές περιλαμβάνει ο Δήμος Μετεώρων, τα οποία είναι αναξιοποίητα και ορισμένα από αυτά εγκαταλειμμένα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί, δυστυχώς, οι δημοτικές αρχές μέχρι τώρα ελάχιστα ή καθόλου ασχολήθηκαν με την αξιοποίηση των διαμαντιών που διαθέτει ο Δήμος.

Είναι γεγονός ότι οι δημοτικές αρχές δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στη μοναδικότητα των ιστορικών και πολιτισμικών μνημείων και του φυσικού περιβάλλοντος του Δήμου μας. Είναι σχήμα οξύμωρο ότι τις δύο τελευταίες θητείες, οι δήμαρχοι του Δήμου μας να κατάγονται από τη Διάβα και να μην έχουν αξιοποιήσει, έστω στο ελάχιστο το πλατανόδασος του χωριού τους και την υπέροχη θέα που προσφέρει στα Μετέωρα. Πώς είναι δυνατόν να κατάγεσαι από ένα μέρος το οποίο διαθέτει ένα τόσο όμορφο τοπίο, και να μην το «βλέπεις»;  Και αν δεν αξιοποιείς το προφανές, αυτό που είναι μπροστά σου, μέρος της ζωής σου, μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος/α, πώς μπορείς να αξιοποιήσεις όλα τα άλλα ;

Ο ΣΥΝδυασμός «ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» αποτελεί την εναλλακτική επιλογή των δημοτών και δημοτισσών του Δήμου Μετεώρων για την προστασία και αξιοποίηση της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς και των περιοχών φυσικού κάλλους, οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη, με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Στο πρόγραμμα του ΣΥΝδυασμού ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, με υποψήφιο δήμαρχο τον Σωτήρη Παπαχρήστο περιλαμβάνονται προτάσεις με πρακτικές και πολιτικές, οι οποίες θα αναδείξουν τον θησαυρό του Δήμου Μετεώρων και θα δώσουν ώθηση στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξή του. Μερικές από τις προτάσεις αυτές είναι :

-       Η δημιουργία Δικτύου Πολιτισμικών Μνημείων και Περιοχών Φυσικού Κάλους με μονοπάτια και δρόμους: Ο επισκέπτης και η επισκέπτρια θα έχουν τη δυνατότητα να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τι μπορούν να επισκεφτούν στον Δήμο μετεώρων κα να οργανώσουν το πρόγραμμά τους. Ένα πρόγραμμα επίσκεψης ολοκληρωμένο, με πολλές επιλογές που θα παρατείνει την  παραμονή τους στον Δήμο μας, το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του τουρισμού στην περιοχή μας .

-       Η δημιουργία προϋποθέσεων και υποστήριξη συνεργειών μεταξύ των πολιτιστικών και πολιτισμικών χώρων του Δήμου: Τα Μουσεία θα αναπτύξουν συνεργασίες και μπορούν να υλοποιήσουν από κοινού εκπαιδευτικά προγράμματα, ενιαίο εισιτήριο, εκδηλώσεις, δράσεις, κ.λπ.

-       Ίδρυση Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού σε συνεργασία με τη μοναστική κοινότητα και άλλους φορείς όπως το Υπουργείο Πολιτισμού.

-       Συνεργασία και συνέργειες με τις υπεύθυνες υπηρεσίες και τους φορείς των πολιτιστικών μνημείων και των περιοχών φυσικού κάλλους: Ο Δήμος θα συνεργαστεί με τις διάφορες κρατικές και μη υπηρεσίες, όπως το Δασαρχείο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων, η Βιβλιοθήκη Καλαμπάκας, κ.ά. Η συνεργασία και οι συνέργειες είναι μόνοδρομος.

-       Η καταγραφή, συντήρηση και ανάδειξη ξεχασμένων πολιτιστικών μνημείων, όπως γεφύρια, βρύσες και μοναστήρια: Δεκάδες βρύσες όλων των δεκαετιών είναι διάσπαρτες στον Δήμο μας. Από την άλλη πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία βρίσκονται ένα βήμα πριν την καταστροφή τους,  όπως το μοναστήρι του Ταξιάρχη στη Χρυσομηλιά. Είναι επείγον η καταγραφή, η συντήρηση, η προστασία και η ανάδειξη αυτών των μνημείων.

-       Αξιοποίηση παλαιών μονοπατιών/στράτες, όπως για παράδειγμα η στράτα από τον Ξηρόκαμπο στο Κακοπλεύρι και η βλαχόστρατα Καλαμπάκα-Μαλακάσι-Μέτσοβο: Οι πεζοπορικές διαδρομές θα συνδέονται με τις πολιτιστικές, προσφέροντας ποικίλες επιλογές στους επισκέπτες και στις επισκέπτριες

-       Διαβούλευση για ανακήρυξη της Βερλίγκας σε Εθνικό Πάρκο: Παρεμβάσεις όπως ο χωματόδρομος, η ελεύθερη κατασκήνωση των επισκεπτών/τριών, κ.ά. αλλοιώνουν το πανέμορφο τοπίο της Βερλίγκας. Η ανακήρυξή της σε Εθνικό Πάρκο θα οδηγήσει στην προστασία και στην ανάδειξη της Βερλίγκας, αλλά και στην εισροή κονδυλίων από διάφορες χρηματοδοτικές πηγές για την προστασία και την έρευνα.

-       Ασφαλτόστρωση του δρόμου Παλαιοχώρι-Κονάκια και συντήρηση των δρόμων Ανθούσα-Καλαρρύτες και Χαλίκι-Ανήλιο/Μέτσοβο: Πρόκειται για ορεινές διαδρομές μοναδικής ομορφιάς, στα χνάρια παλαιών στρατών/διαδρομών. Ο δρόμος Παλαιοχώρι-Κονάκια θα αποτελεί μια εναλλακτική επιλογή σύνδεσης των χωρών του Ασπροποτάμου με τις υπόλοιπες κοινότητες του Δήμου και την πόλη της Καλαμπάκας. Η συντήρηση των δρόμων Ανθούσα-Καλαρρύτες και Χαλίκι-Ανήλιο/Μέτσοβο θα αποτελούν εναλλακτικές επιλογές εκδρομών και θα αναδείξουν τις ιστορικές κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων των νομών Τρικάλων και Ιωαννίνων.

-       Συντήρηση-προστασία του πλατανόδασους στην Διάβα και δημιουργία αισθητικού άλσους/πάρκου και ποδηλατόδρομου: Το πλατανόδασος θα αποτελέσει μέρος αναψυχής για περπάτημα, άθληση και ποδηλατάδα τόσο για τους δημότες και στις δημότισσες, όσο και για τις επισκέπτριες και τους επισκέπτες.

-       Κατάθεση φακέλου για την ανακήρυξη σε άυλη πολιτισμική κληρονομιά της UNESCO των παραδοσιακών τραγουδιών/χορών «Κάτω στον Άγιο Θόδωρο» και «Πασχαλόγιορτα», γεγονός που θα συμβάλλει αφενός στη γνωστοποίηση του εθίμου σε ευρύτερο κοινό στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς και αφετέρου στη διάσωση και διάδοση αυτών των πολύ σημαντικών παραδοσιακών εθίμων.

-       Δημιουργία καταφυγίου «Τριγγίας», το οποίο θα παρακινήσει περισσότερους ορειβάτες και πεζοπόρους να ανεβούν στην Τριγγία και στις γειτονικές κορυφές, όπως η Κάλτσα. Τα χωριά όπως το Παλαιοχώρι, η Αηδόνα, ο Κλεινοβός, η Κρανιά θα αποκτήσουν περισσότερους επισκέπτες. Επίσης, οι δημότες και οι δημότισσες καθώς θα έχουν πρόσβαση σε ένα τόσο ψηλό σημείο του βουνού και θα μπορούν να απολαύσουν καφέ ή φαγητό θα το εντάξουν στις επιλογές τους για απόδραση.

-       Η ανάδειξη του κτηνοτροφικού οικισμού «Κονάκια» ως πρότυπου παραδοσιακού  προορισμού που θα δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες και στις επισκέπτριες να βιώσουν την παραδοσιακή ζωή των κτηνοτρόφων Σαρακατσαναίων.

Αυτές οι παρεμβάσεις αλλά και άλλες στο πλαίσιο μια βιώσιμης προσέγγισης με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον θα συμβάλλουν από τη μια μεριά στην προστασία των μνημείων και από την άλλη πλευρά στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη του Δήμου μας. Οι προτάσεις μας είναι σε διαβούλευση, ανοιχτές. Πρωτεύον είναι να υπάρχει όραμα, θέληση και οι αναγκαίες δεξιότητες και ικανότητες, τα οποία διαθέτει ο υποψήφιος δήμαρχος Σωτήρης Παπαχρήστος και τα μέλη του ΣΥΝδυασμού ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, η φωνή των δημοτών/ισσών.

 

Θεόδωρος Θάνος

Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στον ΣΥΝδυασμό ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

με υποψήφιο δήμαρχο τον Σωτήρη Παπαχρήστο