Όταν μιλάμε για αναστήλωση και θέλουμε να κάνουμε ανακατασκευή

Του Γιώργου Βαίου

Με δεδομένο τον σεβασμό στα μνημεία, η παλαιότερη αυστηρότητα απέναντι στις ανακατασκευές φαίνεται πως έχει παρέλθει σε διεθνές επίπεδο. Οι συμβάσεις που τις απέκλειαν δεν τηρήθηκαν πιστά στην πράξη με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρκετές ανακατασκευές, πολλές από τις οποίες έχουν δεχθεί σφοδρή κριτική από τον επιστημονικό κόσμο.

Η ανάγκη να ξαναχτιστούν ορισμένα τμήματα ή σύνολο κτιρίου ή κτιρίων προκειμένου να διατηρηθεί μία γενικότερη εικόνα έχει βρεθεί στο επίκεντρο σύγχρονων θεωριών αλλά και πρακτικών. Το διαρκές ζητούμενο, το οποίο είναι δύσκολο να περιοριστεί σε έναν γενικό περιγραφικό κανόνα, είναι η ισορροπία ανάμεσα στην αυθεντικότητα και στην επίπλαστη πληρότητα της εικόνας, στην οποία θα οδηγήσει και πιθανόν όχι για όλες τις περιπτώσεις η αποσαφήνιση των ορίων του πως, που και τι μπορούμε να ανακατασκευάσουμε. Η ιδιαιτερότητα του κάθε μνημείου και της περιοχής στην οποία βρίσκεται και η αντικειμενική αξιολόγηση όλων των παραμέτρων, μεταξύ των οποίων και το κοινό αίσθημα και η κοινωνική αποδοχή, θα πρέπει σε πολλές περιπτώσεις να αμβλύνουν τις θεωρητικές αντιστάσεις στην ανακατασκευή. Ο ιδεολογικός συμβολισμός των μνημείων, που συχνά απαιτεί την ολότητα της μορφής τους, πρέπει να αποτελεί σημαντικό τμήμα της αξιολόγησης, αλλά ταυτόχρονα πλήρως μελετημένο. Πρόκειται τελικά για ένα ζήτημα το οποίο προσφέρεται για περαιτέρω προσδιορισμό της αυθεντικότητας στον ελλαδικό χώρο, λαμβάνοντας υπ’ όψη τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων, τη φύση των μνημείων, την εκάστοτε βαρύτητά τους, το θεσμικό πλαίσιο και την ιστορία των αποκαταστάσεων στην Ελλάδα

Στην ουσία όμως, το ζήτημα που τίθεται είναι βαθύτερα ιδεολογικό και προσκρούει στην ταυτότητα και στην αυθεντικότητα του μνημείου(την αυθεντικότητα η UNESCO την είχε θεσπίσει ως κριτήριο ένταξης στη λίστα των μνημείων ήδη από το 1972).

 

Πηγή www.academia.edu